Jak może wyglądać w przyszłości „nowe światło” dotyczące Pamiątki u Świadków Jehowy? (cz. 1)
Jak może wyglądać w przyszłości „nowe światło” dotyczące Pamiątki u Świadków Jehowy? (cz. 1)
Na wstępie wymieniamy rozdziały, z których składa się nasz artykuł:
Kto mógł i może być obecnym na Pamiątce?
Zaprzestanie spożywania symboli podczas Pamiątki przez pewne grupy osób
Stałe zmniejszanie się i powiększanie się liczby osób spożywających emblematy
Zmiana daty obchodzenia Pamiątki
Spożywanie soku i wina podczas Pamiątki
Ekwiwalent dla klasy ziemskiej za niemożność spożywania „ciała i krwi” Pana
Agapy namiastką „łamania chleba”
Proces zrównywania „wielkiej rzeszy” z „ostatkiem” pomazańców
Jak mogłoby wyglądać wprowadzenie „nowego światła” o Pamiątce i jakich argumentów może użyć Towarzystwo Strażnica?
Dwa ostatnie wymienione rozdziały omówimy w drugiej części naszego artykułu.
W przeszłości Towarzystwo Strażnica zmieniało w swoich naukach wiele elementów dotyczących Wieczerzy Pańskiej, nazywanej u Świadków Jehowy „Pamiątką”.
Co mianowicie zmieniano? Oto w skrócie te różne wykładnie, które poniżej omawiamy szerzej:
uczestnictwo w uroczystości Pamiątki tylko dla pomazańców;
uczestnictwo w uroczystości Pamiątki także dla „wielkiej rzeszy” i ludzi ‘ze świata’;
spożywanie symboli przez pewne grupy osób;
zaprzestanie spożywania symboli przez pewne grupy osób;
stałe zmniejszanie się liczby osób spożywających emblematy;
stałe powiększanie się liczby osób spożywających emblematy;
data Pamiątki według kalendarza żydowskiego;
data Pamiątki według wyznaczenia przez Ciało Kierownicze;
spożywanie przede wszystkim soku podczas Pamiątki;
spożywanie wyłącznie wina podczas Pamiątki;
brak ekwiwalentu za niemożność spożywania „ciała i krwi” Pana dla „wielkiej rzeszy”;
wprowadzenie ekwiwalentu za niemożność spożywania „ciała i krwi” Pana dla „wielkiej rzeszy”;
istnienie agap, czyli namiastki łamania chleba;
likwidacja agap, czyli namiastki łamania chleba.
Kto mógł i może być obecnym na Pamiątce?
Pamiątka tylko dla klasy niebiańskiej, czyli pomazańców
„(...) jak również, żeby nie zapraszać obcych w celu licznego zgromadzenia ludzi. To nie jest bynajmniej biesiada, to jest uroczysta pamiątka, zamierzona jedynie dla członków »Ciała Chrystusowego«...” (Nowe Stworzenie 1919 s. 585).
„KTO MOŻE UCZESTNICZYĆ?
(...) Pamiątkę będą obchodzić ci, którzy są członkami ciała Chrystusowego, a nie kto inny. Są to ci, którzy rozeznają ciało Pana i ci uczestniczą z nim będąc łamanymi wylewając swoje życie, przeto Pan pragnie aby ci pamiętali jego śmierć” (Strażnica 01.03 1923 s. 71 [ang. 15.02 1923]).
„Czy jest właściwem dla tych obchodzić Pamiątkę, którzy spodziewają się być w klasie milionów? (...) Byłoby rzeczą niewłaściwą komukolwiek brać udział w obchodzeniu Pamiątki, jeżeli nie jest spłodzony z ducha świętego. (...) Wobec tego, że »miljony« klasa nie jest spłodzona z ducha świętego, dla nich byłoby rzeczą niewłaściwą brać udział w obchodzeniu Pamiątki” (Strażnica 01.08 1926 s. 238-239 [ang. 01.05 1926 s. 143]).
„Następnie 6 kwietnia po 6 wieczorem niech każdy zastęp pomazańców zgromadzi się i weźmie udział w Pamiątce” (Strażnica 01.03 1936 s. 78; patrz też Strażnica 01.02 1937 s. 34).
„Drugie owce” i „ludzie ze świata” na Pamiątce jako „obserwatorzy”
„W roku 1938 drugie owce zostały zaproszone na uroczystość Pamiątki śmierci Jezusa Chrystusa w charakterze obserwatorów” (Strażnica Nr 13, 1995 s. 15).
„W roku 1938 przybyło ogółem 73 420 osób, z czego 39 225 spożywało emblematy w postaci chleba i wina. W następnych latach wśród obserwatorów zaczęło się pojawiać wiele osób nowo zainteresowanych i innych, które jeszcze nie zostały aktywnymi Świadkami Jehowy” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 243).
„Pobudzani miłością do Boga, będziemy również zapraszać na tę uroczystość drugich. We wkładce do lutowego wydania NaszejSłużbyKrólestwazachęcono nas do sporządzenia listy osób, które chcielibyśmy zaprosić na Pamiątkę. Czy skrupulatnie starasz się zaprosić każdego z tej listy?” (Nasza Służba Królestwa Nr 3, 2004 s. 1).
Zaprzestanie spożywania symboli podczas Pamiątki przez pewne grupy osób
Część Świadków Jehowy zaprzestała spożywać emblematy podczas Pamiątki po roku 1935, a inni w roku 1952. Jeszcze inni w późniejszych latach.
Rok 1935
„Po roku 1935 niektórzy chrześcijanie spożywający podczas Wieczerzy Pańskiej chleb i wino przestali to czynić. Dlaczego? Ponieważ pojęli, że mają nadzieję żyć na ziemi, a nie w niebie” (Strażnica Nr 4, 1998 s. 20).
„Kiedy brat Rutherford wyjaśnił, że lud wielki to ziemska klasa wiernych osób, które mają przeżyć Armagedon, niejednego ogarnęło zdziwienie. Następnie mówca poprosił, aby wszyscy obecni tam członkowie tej grupy powstali z miejsc. W przeciwieństwie do Ralpha nie zrobiłam tego. Z czasem lepiej zrozumiałam tę sprawę, toteż rok 1935 był ostatnim rokiem, w którym na Pamiątce śmierci Chrystusa spożywałam symbole w postaci chleba i wina” (Strażnica Nr 5, 2000 s. 22-23).
„Przemówienie na temat »ludu wielkiego«, wygłoszone 31 maja 1935 roku na zgromadzeniu w Waszyngtonie, wywarło głęboki wpływ na życie sług Bożych. Oto wypowiedzi kilku uczestników tamtego kongresu: (...) »(...) Odtąd mogliśmy swobodnie głosić o nadziei na życie wieczne na ziemi. Wielu tych, którzy przedtem spożywali [emblematy] na Pamiątce, teraz zrozumiało swoją tożsamość i przestało [je spożywać]«”(Królestwo Boże panuje! 2014 s. 53).
Rok 1952
„Dopiero w roku 1952 dokładnie wyjaśniono w Strażnicy różnicę między nadzieją ziemską a nadzieją niebiańską. Zrozumieliśmy wówczas, że nie spodziewamy się życia w niebie, lecz na rajskiej ziemi...” (Strażnica Nr 7, 1989 s. 28).
Lata niedawne i obecne
Prócz tego w Towarzystwie Strażnica od wielu lat była i jest tendencja do skłaniania głosicieli, aby jednak nie spożywali emblematów lub nawet porzucali ten zwyczaj:
„Ale co ma począć ten, kto pod wpływem silnych emocji lub poprzednich wyobrażeń religijnych niesłusznie spożywał symbole? Powinien tego zaprzestać i pokornie modlić się o przebaczenie Boże...” (Strażnica Nr 6, 1993 s. 7).
„Podczas Pamiątki niektórzy spożywali emblematy, ale później uświadomili sobie, że nie powinni tego robić. Takie prawo przysługuje tylko tym, których wybrał Bóg (...). Jeśli więc ktoś »po skrupulatnym zbadaniu« uzna, że niesłusznie spożywa emblematy, powinien tego niezwłocznie zaniechać...” (Strażnica Nr 7, 1996 s. 7-8).
Stałe zmniejszanie się i powiększanie się liczby osób spożywających emblematy
W roku 2007 Towarzystwo Strażnica ogłosiło, że nadal trwa powołanie do klasy niebiańskiej, związane z możliwością spożywania emblematów podczas Pamiątki. Wcześniej nauczano, że to powoływanie zakończyło się w roku 1935:
„A zatem zwłaszcza od roku 1966 wierzono, że powoływanie pomazańców dobiegło kresu w 1935 roku” (Strażnica Nr 9, 2007 s. 30).
„Zapraszanie tych namaszczonych »synów« zaczęło się w dniu Pięćdziesiątnicy 33 roku n.e. Świadkowie Jehowy od dawna uważają, że sposób, w jaki Bóg postępuje ze swymi sługami, dowodzi, iż w zasadzie wszyscy członkowie klasy niebiańskiej zostali już powołani” (Strażnica Nr 12, 1998 s. 30).
„Kiedy Bóg przestanie powoływać chrześcijan do życia w niebie? Biblia nie podaje dokładnej odpowiedzi na to pytanie. (...) nie możemy więc ustalić konkretnej daty, kiedy Bóg przestanie powoływać chrześcijan do życia w niebie” (Strażnica Nr 16, 2007 s. 19).
Stałe zmniejszanie się liczby osób spożywających emblematy
W roku 1925 liczba osób spożywających emblematy osiągnęła apogeum i od tego momentu zaczęła systematycznie spadać:
1925 r. – 90 434 osoby (ang. Strażnica 01.09 1925 s. 263);
1927 r. – 84 064 osoby (Strażnica 15.08 1927 s. 253);
1935 r. – 52 465 osób (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 717);
1938 r. – 36 732 osoby (Jehovah’s Witnesses in the Divine Purpose 1959 s. 313);
1946 r. – 27 587 osób (jw. s. 313);
1952 r. – 20 221 osób (jw. s. 313);
1955 r. – 16 815 osób (jw. s. 313);
1958 r. – 15 037 osób (Strażnica Nr 6, 1959 s. 16);
1962 r. – 12 714 osób (Strażnica Nr 6, 1964 s. 13);
1964 r. – 11 953 osoby (Strażnica Nr 14, 1966 s. 11);
1970 r. – 10 368 osób (Strażnica Tom XCII [1971] Nr 4 s. 25);
1980 r. – 9 564 osoby (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 717).
1990 r. – 8 869 osób (Strażnica Nr 1, 1991 s. 21);
1997 r. – 8 795 osób (Strażnica Nr 1, 1998 s. 21);
2004 r. – 8 570 osób (Strażnica Nr 3, 2005 s. 22);
2005 r. – 8 524 osoby (Strażnica Nr 3, 2006 s. 30).
Stałe powiększanie się liczby osób spożywających emblematy
Spadki liczby osób spożywających emblematy zakończyły się w roku 2006, a więc na rok przed zmianą nauki o powoływaniu do klasy niebiańskiej. Od tej pory notowany jest sukcesywny wzrost tej liczby:
2006 r. – 8 758 osób (Strażnica Nr 3, 2007 s. 30).
2007 r. – 9 105 osób (Nasza Służba Królestwa Nr 2, 2008 s. 6).
2008 r. – 9 986 osób (Rocznik Świadków Jehowy 2009 s. 31).
2009 r. – 10 857 osób (Rocznik Świadków Jehowy 2010 s. 31).
2010 r. – 11 202 osoby (Rocznik Świadków Jehowy 2011 s. 51).
2011 r. – 11 824 osoby (Rocznik Świadków Jehowy 2012 s. 55).
2012 r. – 12 604 osoby (Rocznik Świadków Jehowy 2013 s. 178).
2013 r. – 13.204 osoby (Rocznik Świadków Jehowy 2014 s. 176).
2014 r. – 14 121 osób (Rocznik Świadków Jehowy 2015 s. 176).
2015 r. – 15 177 osób (Rocznik Świadków Jehowy 2016 s. 176).
2016 r. – 18 013 osób (Rocznik Świadków Jehowy 2017 s. 177).
2017 r. – 18 564 osoby (Sprawozdanie z działalności Świadków Jehowy na całym świecie w roku służbowym 2017).
Zmiana daty obchodzenia Pamiątki
Towarzystwo Strażnica w roku 1919 zmieniło datę obchodzenia swej Pamiątki.
Data Pamiątki według kalendarza żydowskiego
„Do roku 1919 namaszczeni chrześcijanie określali datę 14 Nisana w oparciu o kalendarz żydowski” (Strażnica Rok XCVII [1976] Nr 3 s. 20).
Data Pamiątki według wyznaczenia przez Ciało Kierownicze
„W ostatnich latach ciało kierownicze świadków Jehowy ustala (...) w taki sposób, jak to miało miejsce w czasach biblijnych, mianowicie na podstawie faktycznego uwidocznienia się nowego księżyca w Jerozolimie. Z tego też względu powstawała niekiedy różnica jednego lub dwóch dni między datą obchodzenia Pamiątki u świadków Jehowy, a datą 14 Nisana w aktualnym kalendarzu żydowskim” (Strażnica Rok XCVII [1976] Nr 3 s. 20).
Spożywanie soku i wina podczas Pamiątki
Do roku 1934 w Towarzystwie Strażnica podczas Pamiątki używano przede wszystkim sok, ale w roku 1935 podano, że musi to być wyłącznie wino.
Sok lub ewentualnie wino
„Jakich emblematów używano? Chociaż wiedziano, że w trakcie Wieczerzy Pańskiej Jezus posłużył się winem, to przez jakiś czas Strażnica zalecała używanie soku ze świeżych winogron lub z gotowanych rodzynek, by nie wystawiać na pokusę osób »słabych w ciele«. Jednak tym, którzy uważali, iż »należało korzystać ze sfermentowanego wina«, podawano właśnie wino. Z czasem Badacze zrozumieli, że stosownym symbolem krwi Jezusa jest czerwone wino bez żadnych dodatków” (Strażnica 15.02 2015 s. 31).
„W takim razie osoba odosobniona powinna wziąć chleb (przaśny, jeżeli możebne, taki jak placki, ze sodą, lub na wodzie) i rodzaju winnej macicy (sok z jagód, rodzynków lub wino* [ang. s. 476: raisin juice or grape juice or wine*]) i aby obchodziła w łączności duchowej z Panem i współczłonkami Ciała Chrystusowego, od którego przymusowo jest oddaloną.
*) O ile możemy sądzić, to Pan Jezus przy ustanawianiu Pamiątki Swojej Śmierci, użył do tego zwykłego wina. Ponieważ nie jest powiedziane jakiego wina więc ze względu, że wielu poprzednio ulegało nałogowi pijaństwa, a to zło ma wielką władzę w naszych czasach, więc zdaje się nam, że lepiej by używać niesfermentowanego wina, tj. soku z jagód lub sok wygotowanych rodzynków, do którego możnaby dodać zwykłego wina, aby zadowolnić wymagania niektórych, co twierdzą, iż powinniśmy naśladować przykład naszego Pana, który używał wina sfermentowanego. W ten sposób nie będzie obrażenia dla żadnego z naśladowców Jezusa nawet dla najsłabszego w ciele” (Nowe Stworzenie 1925 [ang. 1904] s. 587).
Wyłącznie wino
„Następnie 17 kwietnia po godzinie 6 wieczorem niech każdy zastęp pomazańców zgromadzi się i weźmie udział w Pamiątce. W takiem czynieniu użyć przaśnego chleba i rzeczywistego czerwonego wina. Przaśny sok z winogron lub z rodzynek nie będzie mógł zaspokoić wymagań” (Strażnica 01.03 1935 s. 78 [ang. 01.02 1935 s. 47]).
„Kielich na Pamiątce powinien zawierać niesłodzone i niealkoholizowane wino. Można się posłużyć niesłodzonym czerwonym winem gronowym zrobionym w domu albo dostępnym w handlu, na przykład którymś z czerwonych win burgundzkich lub bordoskich” (Strażnica Nr 4, 2003 s. 15).
Ekwiwalent dla klasy ziemskiej za niemożność spożywania „ciała i krwi” Pana
Przez całe lata tekst z 6 rozdziału Ewangelii wg Jana Towarzystwo Strażnica odnosiło do pomazańców i spożywania emblematów symbolizujących ciało i krew Jezusa.
Organizacja ta jednak w roku 1986 ogłosiła, że tekst ten nie dotyczy emblematów, ale „symbolicznego spożywania ciała i krwi Jezusa” i tyczy się on też klasy ziemskiej, a nie tylko pomazańców. W ten sposób Świadkowie Jehowy z „wielkiej rzeszy” otrzymali pewien ekwiwalent symbolicznego spożywania i zostali w pewien sposób zrównani z pomazańcami.
Tekst J 6:51-56 odnoszony do pomazańców i spożywanych emblematów
„W podobny sposób ci, którzy mają prawo spożywać przy wieczerzy Pańskiej z chleba i pić z wina, okazują symbolicznie, że wdzięcznie przyjmują życiodajne błogosławieństwa (...) Można zatem powiedzieć, że przez wiarę symbolicznie jedzą jego ciało i piją jego krew. Ci, którzy nie znają prawdziwego stanu rzeczy, mogą to uważać za krańcowe czyli niewłaściwe. (...) Słowa Jezusa, które wywołały taką mocną reakcję, brzmiały: »(...)« – Jana 6:68, 69, 51, 53-56” (Strażnica Nr 3, 1963 s. 4-5).
Tekst J 6:51-56 odnoszony też do „wielkiej rzeszy” i symbolicznego spożywania „ciała i krwi” Pana
„1986, »wielka rzesza« symbolicznie spożywa ciało i krew Jezusa (Jn 6:51-56)” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000, 2003 s. 96).
„(...) rozsądek podpowiada, że symboliczne »spożywanie ciała Jezusa i picie jego krwi« polega na okazywaniu wiary w zbawczą moc ciała i krwi, które Jezus złożył w ofierze” (Prowadzenie rozmów na podstawie Pism 2001 s. 231).
Agapy namiastką „łamania chleba”
Do wczesnych lat 20. XX wieku na zakończenie konwencji (kongresów) praktykowano w Towarzystwie Strażnica agapy, zwane „ucztami miłości”. Później zwyczaj spożywania chleba zastąpiono „powiewaniem chusteczkami”. Wprawdzie te agapy nie miały pełnego związku z Pamiątką, ale kiedyś konwencje odbywały się właśnie wraz z Wieczerzą Pańską i one były zakończeniem Pamiątki i konwencji:
„Badacze dzięki swym zjazdom (nazywanym niegdyś »konwencjami«) szybko zapoznawali się ze współwyznawcami z innych stron. Początkowo przyjeżdżali do Allegheny w stanie Pensylwania z okazji dorocznej uroczystości upamiętniającej śmierć Pana” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 254).
„Brat Russell i jego współpracownicy rozumieli, jak ważne jest obchodzenie Wieczerzy Pańskiej, i wiedzieli, że należy to robić tylko raz w roku. W kwietniu 1880 roku w Strażnicy napisano: »Od kilku lat wielu z nas ma tu w Pittsburghu zwyczaj (...) upamiętniać Paschę [obchodzić Pamiątkę] i spożywać symbole ciała i krwi naszego Pana«. Wkrótce z okazji Pamiątki zaczęto organizować zgromadzenia” (Królestwo Boże panuje! 2014 s. 179-181).
Agapy zwane „ucztami miłości” i spożywanie chleba
„Podczas pierwszych zgromadzeń bracia urządzali na koniec tak zwane uczty miłości, które były wyrazem łączącej ich chrześcijańskiej więzi braterskiej. Jak one wyglądały? Na przykład tak: mówcy ustawiali się rzędem, trzymając talerze z chlebem pokrojonym w kostki, a słuchacze podchodzili do nich kolejno, brali po kawałku chleba i ściskali im dłoń, przy czym śpiewali: »Błogosławiona więź, co spaja serca nasze miłością chrześcijańską«. Nieraz płynęły im wtedy po policzkach łzy radości. Kiedy rozrośli się liczebnie, zaniechali uścisków dłoni i dzielenia się chlebem, ale kończyli zgromadzenie pieśnią i modlitwą i często wyrażali swą wdzięczność długimi oklaskami” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 257).
„Przeciwnie, zauważyliśmy już, iż pierwotny Kościół, mając na uwadze, że Pan po swoim zmartwychwstaniu pokazywał się i dał się poznać przy łamaniu chleba – jak na przykład w Emaus i w wieczerniku – przeto wierni schodzili się każdego pierwszego dnia w tygodniu na świeże uprzytomnienie sobie tak ważnego wydarzenia jak zmartwychwstanie Mistrza, które miało tak wielkie znaczenie dla nich i dla nas wszystkich. Nie spotykamy nigdzie wzmianki, która by wskazywała, że zebrania te były czym więcej jak zwykłym spożywaniem chleba, ucztą miłości, podobną do tej, którą i teraz często urządzamy przy zakończeniu konwencji” (ang. Strażnica 01.04 1906 s. 3750 [reprint]).
„Konwencyę zakończono Ucztą Miłości, i zaiste iż była to błogosławiona chwila, gdy bracia, żegnając się, śpiewali »Zostań z Bogiem aż się zejdziem znów«” (Strażnica 15.07 1921 s. 217).
Likwidacja „agap” i wprowadzenie „powiewania chusteczek”
„Następnie konwencja jednogłośnie uchwaliła, że opuści uścisk dłoni na uczcie miłości i użyje metody pozdrowienia używanej powiewaniem chusteczek, w ciągu czego śpiewane były pieśni” (Strażnica 01.12 1922 s. 384 [ang. 01.11 1922]).
W części drugiej naszego artykułu będziemy kontynuować nasz temat i przedstawimy w niej następujące rozdziały:
Proces zrównywania „wielkiej rzeszy” z „ostatkiem” pomazańców
Jak mogłoby wyglądać wprowadzenie „nowego światła” o Pamiątce i jakich argumentów może użyć Towarzystwo Strażnica?